Kamulaştırma işleminin iptali için açılan bir iptal davası, idare tarafından daha önce açılmış olan “kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası” nı nasıl etkiler?

“Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davaları” adı üzerinde, kamulaştırılan yerin malikine ödenecek olan kamulaştırma bedelinin tespiti için idare tarafından açılan davalardır. Bu davalarda hâkim, kamulaştırma işleminin özüne ilişkin (yani kamulaştırma işleminin hukuka uygun bir işlem olup olmadığına ilişkin) hiçbir inceleme yapmaz, doğrudan bedel tespitine yönelir. Kamulaştırma işleminin özüne (işlemin kendisine) karşı açılması gereken davalar iptal davalarıdır. (İptal davaları ile ilgili detaylı açıklama önceki yazılarımızda yapılmıştır.)

Taşınmaz mal sahibi tarafından kamulaştırma işlemine karşı bir iptal davası açıldığında, bu dava, idare tarafından açılan “kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası” kapsamında “bekletici mesele” yapılmaktadır. Bu demektir ki bedel tespiti ve tescil davasındaki hâkim, iptal davası kapsamında bir karar verilene kadar dava kapsamında herhangi bir işlem yapmaz. İptal davasının sonucunu bekler ve ona göre hareket eder. Gerçekten de kamulaştırma işleminin kendisine karşı açılan bir davanın (iptal davasının) var olduğu ihtimalde, bedel tespiti ve tescil davasındaki hâkimin, aynı kamulaştırma işlemi ile ilgili kamulaştırma bedelinin tespiti ile uğraşması anlamsız olur. Zira kamulaştırma işleminin iptal edilmesi durumunda, bedel tespiti ve tescil davasında tüm hukuki mesai boşa gitmiş olacaktır.