Trafik Kazasında Kimler Sorumludur?
Bir trafik kazası olayı sonucu oluşan zarardan işleten, sürücü, trafik ve ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı sorumludurlar. İşleten KTK m.85 vd. sürücü BK m.41 vd. (TBK m.49 vd.) maddelere göre, sigortacılar da sözleşme hükümlerinde belirlenen koşullar uyarınca sorumlu olurlar. Bir trafik kazasında sorumlu olan kişiler dar anlatımla araç maliki, sürücü ve aracın zorunlu mali mesuliyet sigortacısıdır. Bu kişiler arasındaki sorumluluk KTK m.88/1 uyarınca müştereken (ortaklaşa/zincirleme) paylaşılmaktadır.
Trafik kazası: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden
fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve zararla sonuçlanmış olan olaydır.
Sürücü: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı veya taşıtı sevk ve
idare eden kişidir.
Şoför: “Karayolunda, ticari olarak tescil edilmiş bir motorlu taşıtı süren
kişidir.”
Araç sahibi: Araç işçin adına yetkili idarece tescil belgesi verilmiş veya sahiplik veya satış belgesi düzenlenmiş kişidir. “Araç sahibi ile sürücünün farklı kişiler olması halinde, sürücü kusuru oranında, araç maliki ise 2918 s. KTK uyarınca kusursuz olarak sorumludur.
İşleten gibi sorumlu tutulanlar: KTK m.107/1 hükmüne göre; bir motorlu
aracı çalan veya gasp eden kimse işleten gibi sorumlu tutulur. Keza aynı kanunun m.104/1 hükmüne göre de; motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan teşebbüslerin sahibi, gözetim, onarım, bakım, alım-satım araçta değişiklik yapılması amacı ile veya benzeri bir amaçla kendisine bırakılan bir motorlu aracın sebep olduğu zararlardan dolayı; işleten gibi sorumlu tutulur.
Zorunlu mali sorumluluk sigortacısı: KTK m.91 vd. hükümlerine göre aracı zorunlu olarak sigorta yapan şirkettir. Uygulamada “trafik sigortası’ olarak anılmaktadır. İşletenin 3. kişilere verdiği zararları karşılamak amacıyla oluşturulmuş bir zarar sigortasıdır.
İhtiyari sorumluluk sigortacısı: Kasko sigortasını yapan şirkettir. KTK
m.100 bu sigortacıya uygulanacak hükümleri açıkça göstermiştir. (IMSS) motorlu araç işleteninin, bu aracın işletilmesi nedeniyle 2918 s. KTK ve genel hükümlere göre meydana gelen zorunlu trafik sigortası limitleri dışında kalan sigorta poliçesinde yazılı azami limitlere kadar güvence altına alan bir sigorta sözleşmesidir.
Güvence hesabı: ZMSS bulunmayan veya iflas eden araç işletenlerinin sorumlu oldukları zararların karşılanması amacıyla kurulmuş olup, bu kurumun sorumluluğu, kaza anındaki zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçe limiti miktarındadır.
Zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortası: 4925 s. KTK m.17 ve 18 hükümlerinde düzenlenen bu tür sigorta türünde; yolcuların uğradığı bedeni zararlar bakımından taşımayı yapan aracın zorunlu taşımacılık sigortacısı, trafik sigortacısı ve varsa ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı bakımından müştereken ve müteselsil şekilde bir sorumluluk öngörülmemiş olup, sıralı bir sorumluluk düzenlenmiştir. Buna göre, yolculuk sırasında meydana gelen kaza sonucu oluşan bedeni zararlar öncelikle Zorunlu Kara- yolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasından karşılanmalı, sigorta limiti üstünde olup da karşılanmayan zararlar var ise Zorunlu Mali Sigorta (trafik) tarafından ödenmelidir. Yargıtay 9.3.2015-19330/4007 s. emsal kararı bu biçimde yerleşmiştir.
Yayalar: Trafik kazasına asli kusuruyla neden olmuşsa yaya, ceza hukuku yönünden fail olabileceği YCGK 18.2.2014-12/10-80 s. kararında belirtilmiştir. 6098 s. TBK m.49/1’e göre; kusurlu ve hukuka aykırı bir fille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Yayanın kusuru varsa, hukuken de sorumlu olur. Örneğin yayanın hatalı davranışı, otomobil sürücüsünü tehlikeli ve zarar verici manevra yapmaya zorlamışsa kazada aranan uygun illiyet bağı yayanın davranışıdır.