- Kamulaştırma yapacak olan idare, ayrıntıları yukarıda açıklanan kamu yararı kararını alır ve bu karar, ilgili onay mercii tarafından onaylanır.
- Böylece kamulaştırma süreci başlamış olur.
- İdare, kamulaştırılacak olan taşınmaz malların sınırını, yüzölçümünü ve cinsini gösteren, ölçekli bir plan yapar veya yaptırır.
- İdare, kamulaştırılacak olan malların sahiplerini (malikleri) ve bunların adreslerini, tapu, vergi ve nüfus kayıtları üzerinden yapacağı araştırmalar yolu ile tespit eder.
- İdare, kamulaştırma kararı verdikten sonra, kamulaştırmaya konu taşınmazların kayıtlı olduğu tapu sicil müdürlüğüne yazı yazarak söz konusu taşınmazlar üzerine “kamulaştırma şerhi” konmasını talep eder.
- İdare, kamulaştırılacak taşınmazın değerini belirlemek için kendi bünyesi içerisinde bir veya birden fazla “kıymet takdir komisyonu” görevlendirir. Kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenen değerler tahmini değerlerdir. Bu değerlerin olası davalar kapsamında artırılması mümkündür.
- İdare, kıymet takdir komisyonu tarafından belirlenecek olan tahmini bedel üzerinden pazarlıkla satın alma (veya trampa) işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi İçinden bir veya birden fazla “uzlaştırma komisyonu” görevlendirir.
- İdare, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz malın malikine, kıymet takdir komisyonunca tespit edilen tahmini bedeli belirtmeksizin, resmi taahhütlü bir yazı yazarak, söz konusu taşınmazı, bedelini peşin (veya kanunun öngördüğü hallerde taksitle) ödemek suretiyle pazarlıkla satın almak istediğini veya idareye ait başka bir taşınmaz mallar değiş tokuş ederek trampa yoluyla devralmak istediğini bildirir. Taşınmaz mal maliki, kamulaştırma işleminden çoğu zaman bu aşamada haberdar olmaktadır.
- Malik veya yetkili temsilcisi tarafından, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde, kamulaştırmaya konu taşınmaz malı pazarlıkla ve anlaşarak satmak ve ya trampa isteği ile birlikte idareye başvurulması halinde, uzlaşma komisyonunca tayin edilen tarihte pazarlık görüşmeleri yapılır.
- Pazarlık görüşmeleri sonucunda, taşınmazın malik tarafından idareye satılması konusunda, daha önce kıymet takdir komisyonu tarafından tespit edilen tahmini değeri geçmemek üzere, taraflar arasında bir anlaşmaya varılması halinde, bu duruma ilişkin bir tutanak (anlaşma tutanağı veya uzlaşma tutanağı) düzenlenir ve taraflarca imzalanır. İdarece, anlaşma tutanağının tanzim tarihinden itibaren en geç 45 gün içinde, tutanakta belirtilen bedel ödemeye hazır hale getirilerek, bu durum malike bildirilir. Taraflar, belirlenen günde tapuda bir araya gelir. Malik, taşınmaz malını idareye devreder (diğer bir deyişle “ferağ” verir), idare de bunun karşılığında üzerinde önceden anlaşılan bedeli malike öder.
- Yukarıda “g” bendinde belirtilen yazıyı tebellüğ eden (teslim alan) malik “h” bendinde açıklandığı üzere 15 gün içinde kamulaştırmayı yapan idareye başvurmazsa veya “i” bendinde bahsedilen pazarlık görüşmelerinden bir sonuç alınamazsa artık kamulaştırma yapan idarenin malik’e karşı “kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası” denen davayı açmaktan başka bir çaresi kalmamış demektir. Uygulamada, kıymet takdir komisyonları tarafından tespit edilen bedeller taşınmaz mal maliklerini genelde tahmin etmediği için, kamulaştırma bedelleri çoğu zaman adı geçen dava yolu ile tespit edilmektedir.