Mirasçılıktan çıkartılan kimse, tenkis ya da iptal davası açarak çıkarmaya itiraz edebilir.
aa) İptal davası açılabilecek haller
1- Ölüme bağlı tasarruflara ilişkin genel iptal sebepleri
Mirastan çıkartılan mirasçı, önce genel olarak, vasiyetnamelerin iptaline ilişkin esaslara göre (şekil, ehliyetsizlik, irade sakatlığı, hukuka ve ahlaka aykırılık) iptal davası açarak, mirastan çıkarma tasarrufunu ortadan kaldırabilir. Eğer geçersizlik sebebi, bütün vasiyetnameyi etkiliyorsa, vasiyetname bütünüyle geçersiz olur.
2- Mirasbırakanın mirasçılıktan çıkarma sebebinde açık bir hataya düşmüş olması (MK 512/3).
Örneğin miras bırakan gerçekte öyle olmamasına rağmen, oğlunun kendisini öldürmeye teşebbüs ettiğini sanarak onu mirasçılıktan çıkarmıştır. İşte, böyle bir halde, mirasçılıktan çıkarma sebebinde açık bir hata bulunduğu için, mirasçılıktan çıkartılan çocuk, tasarrufun iptalini dava ederek onu geçersiz hale getirebilir. Yukarıda belirtilen iptalden farklı olarak, buradaki iptal daima kısmidir, sadece mirasçılıktan çıkarma geçersiz olur, fakat diğer ölüme bağlı tasarruflar geçerliklerini korurlar. Hata sebebiyle iptal davası, mirastan çıkarılan mirasçı tarafından bu ıskattan yararlanan mirasçı ya da mirasçılara karşı açılır. Ancak Yargıtay farklı bir görüşte olup, iptal davasının sadece bundan yararlanan mirasçılara karşı değil de bütün mirasçılara karşı açılmasını aramaktadır. HGK 9.4.1997 tarih ve 888/306 sayılı kararında mirasçılıktan çıkarılanın sadece kendi mirasçısına (altsoyuna) karşı açtığı iptal davasını, davada bütün yasal mirasçıların hasım gösterilmesi gerektiğini, aksi halde kararın diğer mirasçıları bulamayacağı gerekçesiyle reddetmiştir. Aynı şekilde 2. hukuk dairesi de, mirasçılıktan çıkarılanın altsoyuna karşı açtığı davayı, davanın bütün mirasçılara karşı açılması gerektiğini ileri sürerek reddetmiştir.
Hangi sebeple iptal davası açılmış olursa olsun, başarılı olma halinde mirastan çıkartılan kişi miras payının tamamını alır.
Davada ispat yükü genel kurala tabidir (MK 6, 5 112/II). Buna göre, mirasbırakanın açık bir hataya düştüğünü mirastan çıkarılan kişi, aksine, mirastan çıkarma sebebinin varlığını davalı ispat edecektir.
bb) Tenkis davası açılabilecek haller
Mirastan çıkarılan kişi, sebebin gösterilmemiş ya da gösterilen sebebin yeterli olmadığı hallerde, tenkis davası açarak sadece saklı payını alır. Bu hallerde tenkis davasının açılmasının sebebi, çıkarma tasarrufunda bulunan mirasbırakanın, her şeye rağmen mirasçılıktan çıkardığı kişinin, saklı payı ile yetinmesini istemeye yönelik bir (mefruz) iradesinin varlığının kabul edilmesidir.
Tenkis davasında ispat yükü davacı da değil davalıdadır (MK 512/II). Davalı, mirasçılıktan çıkarmadan yararlanan kişi ya da kişilerdir (diğer yasal ya da atanmış mirasçılar). Başka bir deyişle, mirasçılıktan çıkarma sebebinin yeterli olduğunu ya da bulunduğunu davalılar ispat edeceklerdir, yoksa aksini davacı değil.
İptal ve tenkis davalarını, mirasçılıktan çıkarılan kişinin açmaması halinde, onun alacaklıları ya da iflas masası açabilir mi? Yazarlar, iptal davası yönünden, MK 558/I’ in, dava açma hakkını sadece mirasçılar ve vasiyet alacaklılarına tanıdığından hareketle bu soruya olumsuz cevap vermektedirler. Buna karşılık, “mirasçılıktan çıkarılanın çıkarma tasarrufuna itiraz etmemesi durumunda da iflas idaresi veya alacaklılar, aynı koşullarla tenkis davası açabilirler“ diyen MK 562/II hükmü karşısında, mirasçılıktan çıkarılan kişinin alacaklıları ve iflas masası, MK 562/I’ deki şartların gerçekleşmesi halinde çıkarmaya karşı tenkis davası açabilirler.