Nafaka Davaları – Soru & Cevap

—Soru :Aile Mahkemesi kadına yoksulluk nafakası ödenmesine karar verirse bu nafaka ne zamana kadar devam eder? Nafakayı kaldırma ihtimali varmıdır. Şartları nelerdir ?

İrat biçiminde (örneğin aylık ödeme şeklinde) ödenen maddi tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın başkasıyla evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın başkasıyla fiili evliymiş gibi yaşaması hali , yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde aile mahkemesi kararıyla ortadan kaldırılabilir

—Soru :Boşanma davasında nafaka istenmedi ise boşandıktan sonra isteme hakkım var mı? Varsa bu dava nerede dava açılır?

Buna hakkınız var. Ancak bu hakkınız boşanma davası kesinleştikten 1 yıl sonra zamanaşımına uğrar. Zira kanun boşanmış kişilerin daha fazla karşı karşıya gelmelerini istememiştir. Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

—Soru :İştirak nafakası nedir?Hangi durumda ve ne zaman yoksulluk nafakasına karar verilir?

Hakim , velayetlerini kendisine verilmediği ortak çocukların eğitim sağlık bakım ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla , velayet verilmeyen eşin iştirak nafakası ödemesine karar verir. İştirak nafakası yoksulluk nafakası gibi mahkeme kararının kesinleşmesi tarihinden itibaren başlar. Kural olarak çocuklar reşit olunca iştirak nafakası biter. Ancak çocukların eğitimleri devam ediyorsa eğitimleri bitene kadar nafaka devam eder. Kız çocuklarında ise evleninceye kadar iştirak nafakası devam eder. Yargılama devam ederken çocuklar için hükmedilen tedbir nafakası iştirak nafakası olarak ; eş lehine hükmedilen tedbir nafakası ise yoksulluk nafakası da (şartları varsa) yoksulluk nafakası olarak devam eder.

—Soru :Yoksulluk nafakası nedir? Hangi durumda ve ne zaman yoksulluk nafakasına karar verilir?

Yoksulluk nafakası , boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek eş lehine hükmedilen nafaka türüdür. Eşin lehine yoksulluk nafakasına hükmedilmesi için eşin tam veya ağır kusurlu olmaması gerekir. Eşlerden ikisi de eşit kusurlu ise yoksulluk nafakasına karar verilmektedir. Her iki taraf da kusursuz ise boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek eş lehine yoksulluk nafakasına hükmedilebilir.

—Soru :Tedbir Nafakası nedir ? Hangi durumda ve ne zaman tedbir nafakasına karar verilir?

Tedbir nafakası , boşanma davası içerisinde pek çok taleple birlikte istenebileceği gibi ayrı bir davada yani tedbir nafakası davasında da istenebilir. Boşanma davası açıldıktan sonra mahkeme sosyal ekonomik durum araştırmalarına göre ailenin geçimini sağlayan erkeğin hanımı ve ortak çocukları için tedbir nafakası ödemesine karar verir. Hakim tedbir nafakasına karar verirken kusur aramaz. Uygulamada tedbir nafakası talep edildikten sonra Mahkeme hızlı bir şekilde buna karar verir. Tedbir nafakası boşanma davası kararı kesinleşene kadar devam eder. Boşanma davasının kararı kesinleşince tedbir nafakası yoksulluk nafakasına dönüşür. Tedbir nafakası yargılamanın her aşamasında istenebilir.

—Soru : Hakim , nafakaya hükmederken nafaka miktarını hangi kritere göre belirler ?

Hakim , nafakaya karar verirken tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını , gelirlerini , giderlerini , yaşam seviyelerini , bakmakla yükümlü oldukları kişiler olup olmadığını dikkate alır. Bunun sonucunda nafakaya karar verir. Hakim her dosyanın kendi özelliklerine göre nafaka tayin eder.

—Soru : Nafaka topluca ödenebilir mi?

Hakimin takdiri nafakanın irat (gelir) şeklinde ödenmesi ise toplu ödeme mümkün değildir. Böyle bir durumda nafaka dönemsel olarak (genelde aylık) ödenir. Ancak bazen hakimin nafakanın toplu ödenmesine karar verdiği durumlarda toplu ödeme yapılabilir.

—Soru :Nafakanın arttırılması mümkün müdür?

Kendisine nafaka hükmedilen eş boşanma davası kesinleştikten (bittikten) sonra ekonomik durumunun değiştiğini mevcut nafakanın geçimini sağlamaya yetmediğini belirterek nafakanın artırılması davası açabilir. Hakim tarafların her iki davadaki sosyal ekonomik durumlarını değerlendirerek mevcut nafakanın yetersiz olduğu kanaatine varırsa nafakanın arttırılmasına karar verebilir.

—Soru :Nafaka hangi durumlarda düşürülebilir ?

Nafaka yükümlüsü eş , ekonomik şartlarının değiştiğini ödediği miktarın geçimini ve ihtiyaçlarını zora soktuğunu bununla birlikte karşı tarafın ekonomik şartlarında iyileşme olduğunu ileri sürerek nafakanın kaldırılmasını ya da miktarın indirilmesini talep edebilir. Hakim yine tarafların boşanma anındaki şartları ile artırım davası açıldığı andaki şartlarını değerlendirerek karar verir.

—Soru :Nafaka , hangi durumda sona erer?

Velayetin bir ebeveynden alınarak diğerine verilmesi halinde yani velayet hakkının sona ermesi halinde sona erer.

Yoksulluk nafakası ise nafaka ödeyen tarafın açtığı nafakanın kaldırılması davası sonucunda Aile Mehkemesi hakiminin kararı ile sona erer. Bu davada nafaka alan eşin evlendiği veya gayrımeşru hayat yaşadığı veya taraflardan birinin öldüğü ispatlanırsa nafakanın sona ermesine karar verilir.

Tedbir nafakasına boşanma davasında karar verilmiş ise hakimin boşanmaya karar vermesi ve bu boşanma kararının kesinleşmesi ile sözkonusu nafaka sona erer. Eğer boşanma davasında boşanmaya karar verilmemişse hakimin takdir edeceği süreye kadar tedbir nafakası devam eder. Eğer tedbir nafakasının devam edeceği süre belirlenmemişse , nafaka red kararının kesinleşmesi ile sona erer.

Boşanma davası açılmaksızın tedbir nafakası davası açılmış ise hakimin belirleyeceği süreye kadar süre belirlenmemişse tarafların boşanmasına kadar ya da talep halinde hakim kararı ile kaldırılmasına karar verilinceye kadar devam eder.

Soru :10 yıllık eşim ile anlaşmalı olarak boşandık. Eşim , ticari borçları yüzünden eve haciz geleceğini öne sürerek boşanmak istedi. Beraber anlaşmalı boşanma için dilekçe verdik. Dilekçede nafaka istemedim . Eşim , boşanmamızdan kısa bir süre sonra yüksek maaşlı bir işe girdi. Benimse şu anda hiçbir gelirim yok. Tekrar dava açıp nafaka talep edebilir miyim ? O şu an evlenmek uzere , başka birinden 1 yasında bır kızı varmış. Beni oyuna getirerek boşamış oldugunu yenı öğrendik. Şimdiden teşekkürler.

Türk Aile Hukukunda henüz doğmamış bir nafaka alacağından feragat edilemez. Hatta doğmamış bir nafaka alacağından feragat edildiğine dair sözleşme (protokol) yapılmış olsa bile bu sözleşme geçersiz olacaktır. Görüldüğü üzere ileriye dönük olarak herhangi bir nafaka alacağından feragat etmeniz mümkün değildir. Ancak ve ancak doğmuş ve ödenmesi gereken bir nafaka alacağından feragat mümkündür ve bunun hakkındaki feragat geçerlidir. Nafaka alacaklarında zamanaşımı 10 yıldır.