Çocuklar, ( yasadışı) yabancılar, engelli ya da bağımlılık sorunları olan kişiler gibi savunmasız kişilere ilişkin olarak, tutuklama tedbiri bağlamında özel düzenlemeler mevcut mudur?

Çocuklar, ( yasadışı) yabancılar, engelli ya da bağımlılık sorunları olan kişiler gibi savunmasız kişilere ilişkin olarak, tutuklama tedbiri bağlamında özel düzenlemeler mevcut mudur?

Çocuklar ( 5395 s. ÇKK m. 3/1-a ve TCK m. 6/1-b uyarınca henüz 18 yaşını doldurmamış kişi bakımından) özel düzenleme ÇKK’nun 21. Maddesinde yer almaktadır. Düzenlemeye göre onbeş yaşını doldurmamış çocuklar hakkında üst sınırı 5 yılı aşmamış hapis cezasını gerektiren fiillerinden dolayı tutuklama kararı verilemez. Bu süre çocuk olmayanlar bakımından CMK’nun 100/4. fıkrasında sadece adli para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı 2 yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilenmez denerek, 2 yıl olarak belirlenmiştir.

Mülga 2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 19. maddesinde ise alt sınırı 3 yılı aşmayan hapis cezasını gerektiren suçlardan dolayı tutuklama kararının verilmesi yasaklanmıştı.

Yabancılar bakımından özel düzenleme CMK’nun tutuklananın durumunun yakınlarına bildirilmesi başlıklı 107. Maddesinin 3. fıkrasında yer almaktadır. Hükme göre tutuklanan şüpheli veya sanık yabancı ise, yazılı olarak karşı çıkmaması halinde tutuklama durumu vatandaşı olduğu devletin konsolosluğuna bildirili. Mülga CMUK’n da bu yönde bir hüküm mevcut değildi.

Yabancılar bakımından bir başka düzenleme ise 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 57. Maddesinde yer alan “idari gözetim” kurumudur. Düzenlemeye göre sınır dışı edilmesine karar verilen yabancılar, kolluk tarafından yakalanmaları halinde haklarında karar verilmek üzere derhal valiliğe bildirilir. Bu kişilerden sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Değerlendirme ve karar süresi kırk sekiz saati geçemez. Ancak hakkında sınır dışı etme kararı alınanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte veya asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar hakkında valilik tarafından idari gözetim kararı alınır.

Hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kırk sekiz saat içinde götürülür. Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altı ayı geçemez. Ancak bu süre, sınır dışı etme işlemlerinin yabancının işbirliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanmaması halinde, en fazla altı ay daha uzatılabilir. Bu kararlara karşı gözetim altına alınan kişi veya yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim kararına karşı Sulh Ceza hâkimine başvurabilir. Mevcut düzenleme idare olmakla birlikte, süre ve uygulanışı dikkate alındığında tutuklama eve ciddi benzerlikleri ihtiva etmektedir.

Engelliler özel bağımlılık sorunları olan kişiler bakımından CMK’ unda özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak İnfaz Kanununda hastalık ve engellilik sebebiyle infazın ertelenmesi (CGTİK 16) hükmünün kıyasen tutuklular için de uygulanabileceğini ifade etmek gerekir (CGTİK 16).

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Follow us on Social Media